Słowo „organiczny” niesie ze sobą głębokie oczekiwania konsumentów dotyczące czystej żywności. Ale czy po uruchomieniu laboratoryjnych instrumentów badawczych warzywa z zielonymi etykietami są rzeczywiście tak nieskazitelne, jak się wydaje? Najnowszy ogólnopolski raport z monitoringu jakości ekologicznych produktów rolnych ujawnia, że spośród 326 partii przebadanych ekologicznych warzyw, około 8,3% zawierało śladowe ilości…pozostałości pestycydówDane te, niczym kamień wrzucony do jeziora, wywołały poruszenie na rynku konsumenckim.
I. „Szara strefa” standardów ekologicznych
Artykuł 7 Rozdziału 2, otwierając „Zasady wdrażania certyfikacji produktów ekologicznych”, jasno wymienia 59 rodzajów pestycydów pochodzenia roślinnego i mineralnego, których stosowanie jest dozwolone. Biopestycydy, takie jak azadirachtyna i pyretryny, są szczególnie ważne. Chociaż substancje te, pozyskiwane z naturalnych roślin, są definiowane jako „niskotoksyczne”, nadmierne opryskiwanie może nadal prowadzić do powstawania pozostałości. Większy niepokój budzi fakt, że standardy certyfikacji określają okres oczyszczania gleby na 36 miesięcy, a metabolity glifosatu z poprzednich cyklów rolniczych nadal można wykryć w wodach gruntowych w niektórych bazach na Nizinie Północnochińskiej.
PrzypadkichlorpiryfosPozostałości w raportach z badań stanowią ostrzeżenie. Jedna z certyfikowanych baz, sąsiadująca z tradycyjnymi gruntami rolnymi, ucierpiała z powodu zanieczyszczenia pestycydami w porze monsunowej, co doprowadziło do wykrycia 0,02 mg/kg pozostałości fosforoorganicznych w próbkach szpinaku. To „pasywne zanieczyszczenie” obnaża nieadekwatność istniejącego systemu certyfikacji w zakresie dynamicznego monitorowania środowiska rolniczego, co podważa czystość rolnictwa ekologicznego.
II. Prawda ujawniona w laboratoriach
Podczas stosowania chromatografii gazowej ze spektrometrią mas technicy ustalili granicę wykrywalności dla próbek na poziomie 0,001 mg/kg. Dane pokazują, że 90% próbek pozytywnych miało poziomy pozostałości zaledwie od 1/50 do 1/100 tych w konwencjonalnych warzywach, co odpowiada wpuszczeniu dwóch kropli atramentu do standardowego basenu. Jednak postęp w nowoczesnej technologii detekcji umożliwił wykrycie cząsteczek na poziomie jednej na miliard, co sprawia, że osiągnięcie absolutnego „zera pozostałości” jest niemożliwe.
Złożoność łańcuchów zakażeń krzyżowych przekracza wszelkie wyobrażenia. Zanieczyszczenie magazynów spowodowane niedokładnie umytymi pojazdami transportowymi stanowi 42% wszystkich incydentów, a zanieczyszczenie kontaktowe spowodowane mieszanym ułożeniem produktów na półkach supermarketów stanowi 31%. Co gorsza, antybiotyki dodawane do niektórych surowców nawozowych w formie nawozów organicznych ostatecznie przedostają się do komórek roślinnych poprzez bioakumulację.
III. Racjonalna droga do odbudowy zaufania
W obliczu raportu z badań, rolnik ekologiczny zaprezentował swój „przejrzysty system śledzenia”: kod QR na każdym opakowaniu umożliwia sprawdzenie proporcji użytej mieszanki Bordeaux oraz raportów z badań gleby w promieniu trzech kilometrów. To podejście, polegające na upublicznieniu procesów produkcyjnych, odbudowuje zaufanie konsumentów.
Eksperci ds. bezpieczeństwa żywności zalecają zastosowanie „potrójnej metody oczyszczania”: moczenie w wodzie z sodą oczyszczoną w celu rozkładu pestycydów rozpuszczalnych w tłuszczach, użycie myjki ultradźwiękowej w celu usunięcia adsorbatów powierzchniowych oraz blanszowanie przez 5 sekund w temperaturze 100°C w celu dezaktywacji enzymów biologicznych. Metody te pozwalają wyeliminować 97,6% śladowych pozostałości, co zwiększa skuteczność linii produktów chroniących zdrowie.
Dane z badań laboratoryjnych nie powinny służyć jako werdykt negujący wartość rolnictwa ekologicznego. Porównując poziom pozostałości chlorpiryfosu na poziomie 0,008 mg/kg z 1,2 mg/kg wykrytym w selerze konwencjonalnym, nadal widzimy znaczącą skuteczność systemów produkcji ekologicznej w ograniczaniu stosowania pestycydów. Być może prawdziwa czystość nie polega na zerowym poziomie absolutnym, ale na ciągłym dążeniu do zera, co wymaga od producentów, organów regulacyjnych i konsumentów wspólnego tworzenia ściślejszej sieci jakości.
Czas publikacji: 12 marca 2025 r.