Bahar baýramy ýakynlaşdygyça, bazarda alça köp. Käbir netijeçiler köp mukdarda alça iýenlerinden soň ýürek bulanma, aşgazan agyrylary we içgeçme başdan geçirendiklerini mälim etdiler. Beýlekiler bolsa, alça köp iýmegiň demirden zäherlenmegine we sianidiň zäherlenmegine sebäp bolup biljekdigini öňe sürýärler. Çerwi iýmek henizem ygtybarlymy?
Bir gezekde köp mukdarda alça iýmek aňsat iýmitlenmezlige sebäp bolup biler.
Recentlyaňy-ýakynda bir netizen üç tabak alça iýenlerinden soň içgeçme we gusmak bilen ýüzbe-ýüz bolandygyny habar berdi. Zhejiang Hytaý lukmançylyk uniwersitetiniň (Zhejiang Zhongshan hassahanasy) üçünji şahamçasynyň gastroenterologiýanyň baş lukmany Wan Lingýu, alça süýümine baýdygyny we siňdirilmeginiň aňsat däldigini aýtdy. Esasanam dalak we aşgazan gowşak adamlar üçin birbada köp alça iýmek aňsatlyk bilen gusmak we içgeçme ýaly gastroenterit ýaly alamatlara sebäp bolup biler. Çerwi täze ýa-da galyndy bolmasa, sarp edijide ýiti gastroenteritiň döremegine sebäp bolup biler.
Çerkeziň yssy tebigaty bar, şonuň üçin çygly yssy konstitusiýa eýe bolan adamlar olaryň köpüsini iýmeli däldir, sebäbi gury agz, gury bokurdak, agyz ýaralary we iç gatamagy ýaly ýylylygyň artykmaç alamatlaryna sebäp bolup biler.
Çerwi ortaça iýmek demirden zäherlenmä sebäp bolmaz.
Demirden zäherlenmek demiriň aşa köp kabul edilmeginden döreýär. Maglumatlar, ýiti demirden zäherlenmäniň kabul edilen demir mukdary bedeniň bir kilogramy üçin 20 milligramdan geçende ýüze çykyp biljekdigini görkezýär. Agramy 60 kilogram bolan ulular üçin bu takmynan 1200 milligram demir bolar.
Şeýle-de bolsa, gilosdaky demir düzümi 100 gram üçin bary-ýogy 0,36 milligramdyr. Demirden zäherlenmä sebäp bolup biljek mukdara ýetmek üçin 60 kilograma barabar uly adam takmynan 333 kilogram alça iýmeli, bu adaty adamyň bir gezek iýip bilmeýär.
Köplenç iýýän hytaý kelemindäki demir düzüminiň her 100 gram üçin 0,8 milligramdygyny bellemelidiris. Şeýlelik bilen, alça iýmekden demirden zäherlenmek barada alada edýän bolsa, hytaý kelemini iýmekden hem saklanmaly dälmi?
Çerwi iýmek sianidiň zäherlenmegine sebäp bolup bilermi?
Adamlarda ýiti sianid bilen zäherlenmäniň alamatlaryna gusmak, ýürek bulanma, kelle agyry, baş aýlanmak, bradikardiýa, sarsgynlar, dem alyş ýetmezçiligi we ahyrky ölüm degişlidir. Mysal üçin, kaliý sianidiň öldüriji dozasy 50-den 250 milligram aralygyndadyr, bu arseniň öldüriji dozasy bilen deňeşdirilýär.
Ösümliklerdäki sianidler adatça sianid görnüşinde bar. Rosaceae maşgalasyndaky şetdaly, alça, erik we erik ýaly köp ösümlikleriň tohumlarynda sianidler bar, hakykatdanam, alça dänelerinde sianidler bar. Şeýle-de bolsa, bu miweleriň etinde sianidler ýok.
Sianidleriň özleri zäherli däl. Diňe ösümlik öýjük gurluşy ýok edilende, sianogen ösümliklerdäki gl-glýukozidaza zäherli wodorod sianid öndürmek üçin sianidleri gidroliz edip biler.
Wodorod sianidine öwrülende her gram alça dänesindäki sianidiň mukdary diňe onlarça mikrogramdyr. Adamlar, adatça, alça dänelerini bilkastlaýyn iýmeýärler, şonuň üçin alça däneleriniň adamlary zäherlemegi gaty seýrekdir.
Adamlarda zäherlenmä sebäp bolýan wodorod sianidiň dozasy beden agramynyň her kilogramy üçin takmynan 2 milligramdyr. Internetde az mukdarda alça iýmek zäherlenmä sebäp bolup biler diýen pikir aslynda amatsyz.
Kalça rahatlygy bilen lezzet alyň, ýöne çukurlary iýmekden saklanyň.
Birinjiden, sianidleriň özleri zäherli däl we adamlarda ýiti zäherlenmä sebäp bolup biljek wodorod sianiddir. Çerkezdäki sianidleriň hemmesi çukurlarda ýerleşýär, adatça adamlara açyk dişlemek ýa-da çeýnemek kyn, şonuň üçin sarp edilmeýär.
Ikinjiden, sianidleri aňsatlyk bilen aýryp bolýar. Sianidler ýylylyk üçin durnuksyz bolansoň, olary aýyrmagyň iň täsirli usulydyr. Geçirilen gözlegler gaýnadylan sianidleriň 90% -den gowragyny aýryp biljekdigini ýüze çykardy. Häzirki wagtda halkara maslahat, sianid saklaýan iýmitleri çig iýmezlikdir.
Sarp edijiler üçin iň ýönekeý usul, miweleriň çukurlaryny iýmezlikdir. Çukurlary bilgeşleýin çeýnese, miwäni iýmekden sianidiň zäherlenmegi düýbünden ýok.
Iş wagty: -20anwar-20-2025